نویسنده: پریسا رودحله
بروزرسانی: ۶ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس تکنولوژی – این روزها بحث بیتکوین و چند ارز دیجیتال محبوب دیگر داغ شده ولی دانش ما از ارز دیجیتال تنها به شناخت نام و استخراج این ارزها محدود شده است. دانستن این که ارز دیجیتال چیست و رمزارزها یا ارزهای مرزی چه هستند و از چه فناوری استفاده می‌کنند نه تنها بسیار جالب است، بلکه می‌تواند شما را برای ورود به این دنیای عجیب و غریب آماده کند. این موضوعی است که در این مطلب به آن پرداخته‌ایم و پس از اینکه شما به یک تسلط کلی از این بحث رسیدید با چند ارز دیجیتال مهم نیز آشنا خواهید شد.
ارز دیجیتال چیست؟
به زبان ساده ارز دیجیتال همان فرم الکترونیکی پول است. پولی که به صورت الکترونیکی ذخیره و منتقل می‌شود و به صورت الکترونیکی قابل استفاده است. این پول می‌تواند بر اساس تکنولوژی‌های مختلفی باشد، انواع متفاوتی داشته باشد و باپشتوانه یا بی‌پشتوانه باشد. در حقیقت می‌توان گفت که ارزهای دیجیتال ویژگی‌هایی مشابه با ارزهای فیزیکی دارند، مثلا می‌توان با آن خرید کرد. ولی انتقال آن‌ها می‌تواند خیلی سریع و بدون مرز صورت بگیرد. می‌توان استفاده از بعضی از ارزهای دیجیتال را به جوامع خاصی محدود کرد، مثل یک پول مجازی که فقط در فضای یک بازی کامپیوتری یا شبکه اجتماعی خاص دارای اهمیت است. در مجموع همه این نکات ارز دیجیتال را تبدیل به یک موضوع وسوسه‌کننده برای استفاده، کار و مطالعه کرده است.
رمزارزها چیست؟
رمزارزها یکی از انواع ارزهای دیجیتال هستند. در حقیقت وقتی می‌گوییم ارز دیجیتال بیشتر منظورمان همین رمزارزها هستند و همانطور که از اسمشان پیداست به قابلیت رمزنگاری شدن‌شان اشاره دارند. ارزهای رمزنگاری شده می‌توانند مانند سایر ارزهای بدون پشتوانه قابلیت مبادله، انجام تراکنش، خرید آنلاین و … داشته باشند. اولین رمزارزی که پا به عرصه ارزهای دیجیتال گذاشت بیت کوین بود که در سال ۲۰۰۹ به عنوان اولین ارز غیر متمرکز ایجاد شد. البته بعد از بیت کوین رمز‌ارزهای دیگری هم به وجود آمدند مثل اتریوم، ریپل، لایت‌کوین و…
متمرکز یا غیرمتمرکز؟
وقتی می‌گوییم بیت کوین یک رمزارز غیر متمرکز است استفاده از کلمه «غیر متمرکز» اشاره به سیستمی متضاد با نظام بانکداری متمرکز دارد. به این معنی که در اینجا ما با یک پایگاه داده طرف نیستیم که همه اطلاعات فقط و فقط آنجا ذخیره شده باشند و بصورت متمرکز فقط در اختیار دولت باشند. بلکه همه چیز در اختیار همه است و بدون واسطه‌ای به نام بانک نقل و انتقال پول می‌تواند صورت بگیرد. دولت هم هیچ دخالت و کنترلی نمیتواند انجام دهد. بنابراین اگر جرم یا سرقتی هم صورت گرفت نمیتواند پیگیری کند و این یکی از بدی‌های این تکنولوژی است با وجود همه مزایایی که دارد. این امکان از طریق فناوری بلاک‌چین ایجاد شده، فناوری‌ای که جدای از کاربردش در ایجاد و کنترل ارزهای دیجیتال می‌تواند دنیا را متحول کند. در هر جایی که از دیتابیس یا پایگاه داده استفاده شود، می‌توان از بلاک چین هم استفاده کرد. بزرگترین مزیت ارزهای دیجیتال هم همین غیر متمرکز بودنشان است. حذف بانک‌ها و کاغذبازی‌های بی‌مورد یعنی دیگر واسطه بی واسطه! خود کاربران از عهده‌اش بر می‌آیند!
بلاک چین چیست و چه کاربردهایی دارد؟
بلاک چین یا همان تکنولوژی زنجیره بلوکی یک پایگاه داده توزیع شده است. وقتی می‌گوییم پایگاه داده یعنی این فناوری یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوتش با سیستم‌های دیگر هم این است که اطلاعات ذخیره شده روی این سیستم، میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شوند و با استفاده از رمزنگاری امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا غیرممکن است. رابطه بیتکوین و بلاک‌چین اینگونه است که اگر بلاک چین یک سیستم عامل باشد، بیت کوین نرم افزاری روی این سیستم عامل است. در مورد کاربردهای بلاک‌چین هم می‌توانید آن را نوعی قاضی عادل در نظر بگیرید که کسی نمیتواند سر او کلاه بگذارد. ارزهای دیجیتال، انتخابات، بانکداری، صعنت بیمه و … تنها بخشی از کاربردهای بلاک چین هستند. با بلاک چین می‌توان تمام فرایندهای هوشمندسازی را با استفاده از تکنیک تمرکززدایی به بهترین نحو انجام داد.
بیتکوین، اولین ارز دیجیتال
مشهورترین رمزارز بیتکوین است. هر بیتکوین سلسله‌ای از کد و ارقام است که ویژگی خاصی دارند. اگر این اعداد را درون یک عملگر معلوم وارد نماییم، خروجی آن عددی به اندازه‌ی کافی رُند خواهد بود. سوالی که ممکن است برای شما پیش بیاید که خب ارزش این بیتکوین به چیست؟ چه می‌شود که بدون هیچ پشتوانه‌ای صاحب ارزش است؟
به طور کلی یک چیز وقتی که کاربردی و کمیاب باشد، ارزش پیدا خواهد کرد. بیت کوین ویژگی و کاربردهای بی نظیری دارد و کمیاب بودن و عرضه محدود آن باعث ایجاد ارزش در آن می‌شود. از این نظر طلا هم با بیت کوین تقریبا مشابه است. طلا هم مانند بیت کوین کاربردی است و همچنین منابع طلا مانند بیت کوین، محدود است سیستم بیت کوین فقط اجازه استخراج تا ۲۱ میلیون واحد را می‌دهد. هر دو هم برای استخراج نیاز به انرژی دارند. طلا نیاز به انرژی مکانیکی و بیت کوین به الکتریسیته نیازمند است. بنابراین بیت کوین دارای ارزش است.
نکته جالب بیتکوین این است که در عین حال که تراکنش‌ها و فعالیت‌ها در دفتر کل توزیع شده و باز انجام می‌شوند، نام‌ها در این تراکنش‌ها ناشناس هستند، فقط یک رشته از اعداد و حروف استفاده شده‌اند که آن هم قابل کشف نیست. کاربرد این اعداد و حروف که نتیجه رمزنگاری است، در پروتکل می‌تواند کمک به ردیابی تراکنش‌هاست، به شکلی که مشخص نباشد چه کسی این بیتکوین را داده و چه کسی گرفته؟ یعنی اصلا با نام‌ها سر و کار نداریم.
معروف‌ترین ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال دیگری هم به جز بیتکوین وجود دارند که معروف‌ترین آن‌ها این عبارتند از:
- لایت‌کوین: اولین ارز دیجیتالی که بعد از بیتکوین در سال ۲۰۱۱ معرفی شد و تراکنش‌ها در آن سریع‌تر از بیتکوین انجام می‌شود.
- اتریوم: اتریوم در سال ۲۰۱۴ روی کار آمد و به جز اینکه ارز دیجیتال است امکان ساخت و اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های توزیع‌شده را بدون تقلب، کنترل یا مداخله‌ی شخص ثالث فراهم می‌آورد. در حال حاضر از نظر محبوبیت و ارزش بازار پس از بیتکوین، اتریوم قرار دارد.
- زی‌کش: زی‌کش در سال ۲۰۱۶ به بازار آمد. Zchash برای تراکنش‌ها امنیت بالا و شفافیت گزینشی را وعده می‌دهد. سازندگان آن ادعا می‌کنند که امنیت و حریم شخصی بالایی را فراهم می‌کند که به‌موجب آن، تمام تراکنش‌ها روی زنجیره‌ی بلوکی ثبت و منتشر می‌شوند، اما جزئیاتی نظیر ارسال‌کننده، دریافت‌کننده و مبلغ پنهان می‌مانند. Zcash به کاربران خود این امکان را می‌دهد تا تراکنش‌های محافظ‌دار را انتخاب کنند.
- دش: Dash (که دراصل دارک کوین نامیده می‌شد) نسخه‌ی پنهانی‌تری از بیتکوین است. این ارز از آنجا که روی شبکه مسترکد غیرمتمرکزی کار می‌کند که ردیابی تراکنش‌ها را تقریبا غیرممکن می‌سازد، امنیت بالاتر و قابلیت ناشناخته ماندن بیشتری نسبت به بیت کوین دارد.
- ریپل: ریپل یک شبکه‌ی پرداخت آنی جهانی است که امکان پرداخت‌های بین‌المللی فوری، قطعی و کم‌هزینه را فراهم می‌آورد. ریپل بانک‌ها را قادر می‌سازد تا پرداخت‌های بین‌المللی و فرامرزی را به‌صورت آنی، با شفافیت انتها‌به‌انتها و هزینه‌های پایین‌تر انجام دهند.
- مونرو: این ارز هم از سال ۲۰۱۴ روی کار آمد و توسعه آن کلا مبتنی بر کمک‌های جمعی است. این ارز با تمرکز بالایی بر قابلیت مقیاس‌گیری و تمرکززدایی راه‌اندازی شده و با استفاده از تکنیکی خاص به‌نام امضاهای حلقوی حریم شخصی بالایی فراهم می‌کند.
سخن آخر
انسان در هر زمینه که مشکلی احساس کند فوری راه حل می‌آفریند. ارزهای دیجیتال هم راه حل بسیاری از مشکلاتی هستند که با پول واقعی وجود دارد و همه دولت‌ها و کشورها دارند به سمت استفاده بیشتر از این ارزها کشیده می‌شوند. خوب است کاربران ایرانی هم اطلاعات‌شان را در این زمینه توسعه دهند و از سرمایه‌گذاری غافل نباشند. خصوصا که ارزهای دیجیتال یک راه حل خوب برای بهره‌مندی از دلار و سپس استفاده از امکانات بسیاری از سایت‌های خارجی است. امیدواریم که این مقاله به گسترش دانش شما از ارز دیجیتال کمک کرده باشد.
